Cảm nhận 12 câu đầu đoạn trích Trao duyên chính là ta đi cảm nhận về những lí lẽ thật tâm, thuyết phục của Thúy Kiều khi nhờ Thúy Vân thay mình kết duyên cùng Kim Trọng. Để làm được bài văn này thì Cmm.edu.vn xin gợi ý tới những em hướng dẫn chi tiết cách làm, lập dàn ý và tham khảo một số bài văn mẫu hay.
Mục lục
Hướng dẫn cảm nhận 12 câu đầu bài Trao duyên
Đề bài: Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu đoạn trích Trao duyên (trích Truyện Kiều) của Nguyễn Du.
1. tìm hiểu đề
– Yêu cầu của đề bài: nêu cảm nhận về đoạn trích Trao duyên.
– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong bài Trao duyên của Nguyễn Du.
– Phương pháp lập luận chính : tìm hiểu, cảm nhận.
2. Hệ thống luận điểm
– Luận điểm 1: Lời nhờ cậy của Thúy Kiều với Thúy Vân
– Luận điểm 2: Lí lẽ trao duyên của Kiều.
3. Lập dàn ý chi tiết
a) Mở bài
– Giới thiệu vài nét về Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều:
+ Nguyễn Du (1765 – 1820) là đại thi hào của dân tộc Việt Nam với tài năng kiệt xuất, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn của dân tộc.
+ Truyện Kiều là một tuyệt bút kinh điển của nền văn học Việt Nam, được viết bằng chữ Nôm theo thể lục bát gồm 3254 câu.
– Giới thiệu đoạn trích Trao duyên:
+ Đoạn trích từ câu 723 tới 756 trong tác phẩm “Truyện Kiều” phần gia biến và trôi dạt, thuật lại diễn biến tâm trạng của Kiều trong đêm cuối cùng trao duyên cho Thúy Vân nhờ em trả nghĩa với chàng Kim hộ mình.
b) Thân bài: tìm hiểu, cảm nhận 12 câu thơ đầu bài Trao duyên
* Luận điểm 1: Lời nhờ cậy của Thúy Kiều với Thúy Vân (2 câu thơ đầu)
– Lời nói:
+ “Cậy em”: nhờ vả, gửi gắm, mong đợi, tin tưởng về sự trợ giúp của em.
+ “Chịu lời”: Đồng nghĩa với “nhận lời” nhưng “nhận lời” nó còn bao hàm sắc thái tự nguyện, có thể đồng ý hoặc không đồng ý, còn “chịu lời” thì bắt buộc phải chấp nhận, không thể từ chối bởi nó mang sắc thái nài nỉ, nài ép của người nhờ cậy.
-> tiếng nói vừa nhờ vả, vừa nài nỉ, vừa là sự ép buộc.
– Hành động “Lạy, thưa” : trang nghiêm, trịnh trọng, hạ mình của người bề dưới với người bề trên -> cách nói tạo sự ràng buộc tế nhị
– Kiều là chị lại lạy, thưa em mình
-> Đây là hành động thất thường nhưng lại hoàn toàn thông thường trong hoàn cảnh này bởi hành động của Kiều là lạy đức hi sinh cao cả của Thúy Vân. Bởi vậy, việc Thúy Kiều nhún nhường, hạ mình van nài Thúy Vân là hoàn toàn hợp lí.
=> Hành động thất thường đặt trong mối quan hệ với những từ ngữ đặc biệt đã nhấn mạnh tình thế trái ngang của Thúy Kiều.
* Luận điểm 2: Lí lẽ trao duyên của Kiều (10 câu thơ tiếp)
– Tình cảnh đặc biệt của Kiều:
“Giữa đường đứt gánh tương tư
Hiếu tình khôn dễ hai bề vẹn hai”
+ Thành ngữ “đứt gánh tương tư” : tơ duyên dang dở của Thúy Kiều -> Thúy Kiều ở vào tình cảnh không thể khác, đó là lý do để nhờ em.
+ Đứng giữa bên hiếu và bên tình, nàng lựa lựa chọn việc trao duyên.
+ Chữ “mặc”: phó mặc, ủy thác, ủy nhiệm -> Kiều giao toàn bộ trọng trách cho Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng.
-> Tâm trạng Kiều đớn đau, xót xa
=> Lời thuyết phục khôn khéo của Kiều dấy lên tình thương và trách nhiệm của người em đối với chị của Thúy Vân.
– Nhắc lại mối tình đẹp với Kim Trọng:
+ “Quạt ước, chén thề”: những kỉ niệm đẹp, ấm êm, hạnh phúc của Kim và Kiều với những lời thề nguyền, đính ước gắn bó, thủy chung.
+ “Sóng gió bất kì” : Tai họa bất thần ập tới, Kiều bị đẩy vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, phải lựa chọn giữa tình và hiếu. Kiều đã lựa chọn hi sinh chữ tình.
-> Mối tình Kim – Kiều là mối tình đẹp nhưng mỏng mảnh, dễ vỡ
=> Vừa bộc lộ tâm trạng đớn đau, xót xa của Kiều, vừa khiến Vân xúc động mà nhận lời.
– Kiều nhắc tới tuổi xanh, tình máu mủ và cái chết
“Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non”
+ “ngày xuân” : tuổi xanh -> Thúy Vân vẫn còn trẻ, còn cả tương lai phía trước.
+ “Tình máu mủ” : tình cảm ruột thịt của những người cùng huyết thống.
-> Kiều khéo léo thuyết phục Vân bằng tình cảm ruột thịt để em không thể khước từ.
+ “Thịt nát xương mòn”, “Ngậm cười cửu tuyền” -> cái chết đầy thoả nguyện của Kiều.
=> Kiều viện tới cả cái chết để thể hiện sự cảm kích thật sự của mình khi Vân nhận lời.
+ “Chị dù … thơm lây” -> Đối với Kiều việc Thúy Vân chấp nhận lời nhờ cậy giống như một sự ban ơn.
=> Lí lẽ của Kiều vừa thấu tình vừa đạt lí khiến Vân không thể không nhận lời. từ đó thấy Kiều là một người con gái thông minh, sắc sảo và đầy xúc cảm.
* Đặc sắc nghệ thuật:
– Sử dụng từ ngữ tinh tế, tài tình
– Sử dụng thành ngữ dân gian, hình ảnh ẩn dụ
– Thủ pháp nghệ thuật liệt kê, ẩn dụ
– Giọng thơ nhẹ nhõm, da diết, giàu xúc cảm.
c) Kết bài
– Khái quát trị giá nội dung, nghệ thuật 12 câu thơ đầu bài Trao duyên.
– Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ.
4. Sơ đồ tư duy cảm nhận 12 câu đầu Trao duyên
Xem thêm gợi ý: Dàn ý tìm hiểu 12 câu đầu đoạn trích Trao duyên
Một số bài văn mẫu cảm nhận về 12 câu thơ đầu đoạn trích Trao duyên
Bài số 1
12 câu đầu Trao duyên cũng là nỗi đau xót cho mối tình đẹp Kiều – Trọng
Đại thi hào Nguyễn Du là một thiên tài văn học, niềm tự hào của dân tộc Việt Nam. Tên tuổi của Nguyễn Du gắn liền với “Truyện Kiều“, một trong những tác phẩm nổi tiếng trong sự nghiệp sáng tác của ông. Được viết dựa trên cốt truyện của “Kim Vân Kiều truyện“, “Truyện Kiều” phản ảnh sinh động xã hội thời đại của tác giả, một xã hội mục nát bất công, nhẫn tâm thúc ép nhân dân vào bước đường cùng. Tuy chỉ là một đoạn trích ngắn từ “Truyện Kiều“, song “Trao duyên” vẫn thể hiện đầy đủ chủ đề của tác phẩm. Sống trong thời đại mà con người bị đồng tiền làm băng hoại đạo đức, nhân vật chính Thúy Kiều bị ép phải bán mình cho Mã Giám Sinh để chuộc cha và em trai, phải từ bỏ tình cảm của mình với Kim Trọng, trao lại duyên tình dang dở ấy cho Thúy Vân dù trong lòng có bao nỗi đau xót. Nỗi đau ấy được khắc họa rõ nét nhất qua mười hai câu đầu của đoạn trích:
“Cậy em em có chịu lời,
…
Ngậm cười cửu tuyền hãy còn thơm lây.”
Nhan đề đoạn trích là “Trao duyên” nhưng trớ trêu thay đây không phải là cảnh trao duyên thơ mộng của những đôi nam nữ mà ta thường gặp trong ca dao xưa. Có đọc mới hiểu được, “trao duyên” ở đây là gửi duyên, gửi tình của mình cho người khác, nhờ người khác chắp nối mối tình dang dở của mình. Trước phút dấn thân vào quãng đời trôi dạt, Thúy Kiều nghĩ tới Kim Trọng, nghĩ tới việc mình đã không giữ trọn lời đính ước với người yêu, băn khoăn thức trắng đêm nghĩ cách trả nghĩa cho chàng, cuối cùng đành nhờ cậy em là Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng.
Mở đầu đoạn thơ là lời thỉnh cầu thật tâm tha thiết của Kiều:
“Cậy em em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.”
Nguyễn Du là một bậc thầy trong việc sử dụng tiếng nói, điều đó có thể dễ dàng thấy được qua hai câu thơ trên. “Cậy” và “nhờ” đều tức là nhờ vả, xin sự trợ giúp của một người nào đó, nhưng thay vì sử dụng từ “nhờ”, Nguyễn Du đã khéo léo lựa chọn từ “cậy”, bởi vì từ “cậy” này tức là nhờ với tất cả sự hy vọng và tin tưởng, nét nghĩa này từ “nhờ” không thể hiện được. Cũng tương tự, thay vì từ “nhận”, tác giả lại sử dụng từ “chịu” bởi vì khác với từ “nhận”, từ “chịu” không chỉ thể hiện sự đồng ý, nhận lời mà còn kèm theo ý bắt buộc, khiến cho người được nhờ vả khó nói lời từ chối. Cách tác giả sử dụng từ rất chuẩn xác, bởi lẽ đây là chuyện rất quan trọng đối với Kiều, nàng hy vọng Thúy Vân đồng ý, nên lời van nài cũng có chút ép buộc. Tuy Kiều cũng hiểu việc nhờ Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng là hết sức vô lí, nhưng nàng vẫn quyết tâm muốn trả nghĩa cho người yêu, bỏ qua lẽ thường, nàng “lạy” và “thưa” đối với em mình. Kiều sử dụng chính nghi lễ lạy trước thưa sau, thay bậc đổi ngôi này để ràng buộc Vân. Trong tình thế vừa tình vừa lễ tương tự, Vân sao có thể không nhận lời?
Lạy xong, Kiều mở lời giãi bày hoàn cảnh của mình với em, nói ra ý định muốn em kết duyên với Kim Trọng:
“Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.”
Thành ngữ “đứt gánh tương tư” có ý chỉ tình yêu dang dở. Tình cảm của Kiều với Kim Trọng chưa kịp tới hồi viên mãn thì sóng gió đã ập tới, đành phải dở dang, Kiều thống khổ biết mấy, nhưng đành ngậm ngùi trao lại cho em. Nàng sử dụng điển tích về “keo loan” để thể hiện ý định muốn Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng. Không những thế, nàng cũng đãi đằng sự ray rứt đối với em, đem mối tình sâu đậm của nàng biến thành một mối “tơ thừa” uỷ thác cho Thúy Vân, “mặc” cho Thúy Vân định liệu.
Trao duyên cho em nhưng nào đã dễ trút đi gánh nặng? Bao nhiêu kỉ niệm ngày xưa của mối tình đầu, kỉ niệm đẹp đẽ của một thời ồ ạt trở về khiến nàng đớn đau khôn nguôi, nàng không dằn được lòng mình, tâm sự với em:
“Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.”
Từ “khi” được lặp lại ba lần gợi cho người đọc nghĩ tới tình cảm sâu nặng giữa Kiều với chàng Kim, nhớ tới những kỉ niệm đẹp của hai người. Với nghệ thuật liệt kê “ngày quạt ước”, “đêm chén thề” những kỉ niệm đẹp đẽ ấy trở nên sống động hơn trong lòng Kiều. Những kí ức ấy vốn rất ngọt ngào, giờ đây khi nhớ tới lại trở thành một nỗi đau không thể nào nguôi trong lòng nàng, đặc biệt là khi nghĩ tới nguyên nhân của nỗi đau này:
“Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.”
“Sóng gió bất kì” là khi Kim Trọng phải về quê chịu tang chú, gia đình Kiều lại bị mắc oan, cha và em Kiều bị bắt, cách duy nhất để cứu họ là nàng phải bán mình, đồng nghĩa với việc nàng phải làm trái với lời hứa ước trước kia với người yêu. Hoàn cảnh trái ngang quá, giữa hai lẽ “hiếu” và “tình”, Kiều chỉ có thể lựa chọn một. Nàng dằn vặt nội tâm, day dứt đớn đau, cuối cùng đành hi sinh tình yêu của mình để làm tròn chữ hiếu. Nàng tỏ nỗi lòng với Vân, sử dụng nỗi đau của mình để thuyết phục Vân, hy vọng em mình có thể thấu hiểu cho và chấp nhận yêu cầu của mình.
Đã tỏ bày nỗi lòng nhưng vẫn sợ Vân không đồng ý, Kiều lại sử dụng lí lẽ để thuyết phục em:
“Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười cửu tuyền hãy còn thơm lây.”
Để thuyết phục em, Kiều không tiếc viện tới tình máu mủ, cùng với cả cái chết. những thành ngữ “tình máu mủ”, “lời nước non”, “thịt nát xương mòn”, “ngậm cười cửu tuyền” được sử dụng tới trong bốn câu thơ trên thể hiện sự quyết tâm thuyết phục em cho bằng được của Kiều. Đối với nàng, việc trả nghĩa cho Kim Trọng còn quan trọng hơn cả mạng sống, chỉ cần Vân kết duyên với Kim Trọng, cho dù có chết đi thì Kiều cũng thấy được yên ủi, thoả nguyện. Chính cái lí lẽ viện tới tình máu mủ và cái chết ấy đã khiến cho Vân không thể nào từ chối lời khẩn cầu của nàng.
Với thể thơ lục bát được sử dụng một cách nhuần nhuyễn, đầy sáng tạo phối hợp với nhiều giải pháp tu từ, sử dụng sáng tạo thành ngữ dân gian và phối hợp tài tình tiếng nói chưng học với tiếng nói bình dân, Nguyễn Du đã khắc họa rõ nét tâm trạng dằn vặt, đớn đau khi phải hi sinh chữ tình để làm tròn chữ hiếu của Kiều, khiến hình tượng của nàng trở nên đẹp đẽ hơn trong lòng người đọc. Đồng thời, qua tác phẩm ta còn có thể thấy được sự yêu thương, thông cảm sâu sắc của Nguyễn Du dành cho nhân vật của mình.
Thông qua việc thể hiện nỗi đau của Kiều khi phải trao duyên tình dang dở của mình cho em, “Trao duyên” mang tới độc giả cái nhìn trung thực về thời đại của tác giả, một thời đại mà con người bị đồng tiền làm băng hoại đạo đức, bị chính đồng tiền thúc ép tới đường cùng, không còn lối thoát. Chính trị giá nhân đạo và hiện thực sâu sắc ấy mà đoạn trích, cũng như “Truyện Kiều” đã để lại trong lòng nhiều thế hệ độc giả ấn tượng sâu sắc.
>>> Tham khảo thêm: tìm hiểu 14 câu giữa của bài Trao duyên
Bài số 2
xấu số trung thực nhất trong cuộc thế của Thúy Kiều
Cả cuộc thế trải qua biết bao thăng trầm sóng gió, Nguyễn Du đã đúc kết kinh nghiệm quý báu làm nên tiếng vang lớn cho hậu thế qua tác phẩm “Đoạn trường tân thanh” hay còn gọi là Truyện Kiều. Dưới ngòi bút tài hoa, một xã hội thê lương tàn bạo bị chi phối bởi đồng tiền, đẩy con người tới tận cùng thống khổ được lột tả khéo léo thông qua thân phận người phụ nữ đó là nàng Thúy Kiều. “Trao duyên”, tuy chỉ là đoạn trích ngắn nhưng đã phản ánh những xấu số trung thực nhất trong cuộc thế của Thúy Kiều. Đây là đoạn trích vô cùng ấn tượng và đặc sắc trong toàn bộ tác phẩm của Nguyễn Du.
Thúy Kiều với Kim Trọng, một mối tình giữa quân tử và mĩ nhân tưởng đẹp đẽ nhưng cũng chỉ là hoa trong gương, trăng dưới nước. Gia biến ập tới, nàng Kiều phải buộc lòng từ bỏ đoạn duyên thề hứa chưa kịp “phỉ nguyền” với Kim Trọng để đi lấy Mã Giám Sinh.
Người đâu gặp gỡ làm chi
Trăm năm biết có duyên gì hay không?
Vì đạo hiếu, Kiều bán mình chuộc cha thế nhưng nghĩ tới người mình yêu lại không đành lòng để chàng đau đáu ngóng trông, lại đành lòng trao duyên cho Thúy Vân. Đó là nỗi đau thương cắt từng khúc ruột, nỗi đau âm ỉ đau xót trải dọc suốt 12 câu đầu của đoạn trích “Trao duyên”. Mở đầu đoạn, quang cảnh trở nên não nùng và trầm lắng khi Thúy Kiều mở lời cậy nhờ Thúy Vân:
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Thúy Kiều, trên cương vị một người chị sao có thể cậy nhờ, lạy thưa với em? Xã hội thời xưa rất coi trọng tôn ti nhưng Nguyễn Du lại để Thúy Kiều sử dụng kính ngữ với Thúy Vân, đó là dụng ý vô cùng tài hoa của tác giả. Nguyễn Du sử dụng từ “Cậy” gửi gắm trong đó là sự tin tưởng, trân trọng và cả lòng hàm ân của Thúy Kiều đối với em gái khi gửi gắm lại mối duyên dang dở với Kim Trọng. “Cậy em em có chịu lời”, câu thơ vừa mang ý thiết tha cầu xin, nhờ vả trịnh trọng nhưng lại đặt Thúy Vân ở thế khó xử trước thỉnh cầu của người chị, đó như là sự gượng gạo ép, càng khẳng định mối tình thâm của Thúy Kiều với Kim Trọng, không muốn vì chuyện của mình mà phụ lòng chàng Kim. Thúy Kiều hạ thấp vai vế của mình, đứng trên vị trí của người đi nhờ cậy “Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”. “Lạy” là hành động tôn kính, ghi ân thường chỉ có cha mẹ, thầy giáo mới có thể nhận, nhưng Kiều lạy em gái mình, đó là cái lạy đối với ân nhân. “Lạy rồi thưa”, tiếng nói sử dụng vô cùng trọng thể, như cái lễ ràng buộc khiến Vân không thể khước từ.
Sau khi sử dụng hàng loạt những hành động, tiếng nói trọng thể tương tự, Thúy Kiều mới giãi bày câu chuyện của mình với Thúy Vân, mong rằng em có thể thay chị yêu thương, săn sóc, chắp tiếp đoạn duyên với Kim Trọng:
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Duyên tình tới nửa chừng đứt đoạn, thành ngữ “đứt gánh tương tư” như một lời than đắng cay tưởng vọng mối tình không trọn. Sóng gió đã cướp đi hạnh phúc đáng lẽ thuộc về Kiều, để nàng chơ vơ giữa đoạn đường còn tình cảm, còn nhung nhớ ngập ngụa những khổ đau thống thiết khi phải xa lìa yêu thương. Chữ “tương tư” như tiếng sóng ngầm khắc khoải, day dứt mang theo cả vô vọng. Tác giả còn sử dụng điển tích “keo loan” để mong muốn duyên sau với Thúy Vân sẽ bền chặt, mong rằng Thúy Vân sẽ chấp nhận nhận lấy đoạn duyên này. Thúy Kiều biết, đó là “mối tơ thừa”, là chuyện tình dang dở của mình nên em gái sẽ có phần thiệt thòi nên mới thốt lên từ “mặc”, ý rằng để Vân được tự mình định đoạt.
Gửi duyên cho Vân vậy mà nỗi nhớ mong về ngày xưa năm cũ cứ vậy mà trỗi dậy trong lòng Kiều, ký ức như một bộ phim tua lại, rõ ràng tràn đầy nhung nhớ giữa bể khổ trần người nào:
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Từ “khi” điệp lại tới ba lần, mở ra từng mốc thời gian Thúy Kiều gặp được Kim Trọng, tất cả những kỷ niệm, vui mừng, đính ước, thề hứa đều rõ ràng tới vậy. “Ngày quạt ước”, “đêm chén thề”, ngày và đêm, không gian và thời gian cứ như tuần hoàn liên tục, đó là khi họ bầu bạn đối thơ, ngắm trăng, uống rượu, trao nhau vật đính ước… Có bao giờ Kiều quên được điều đó, nỗi nhớ ấy như con dao khứa sâu, chỉ có thể lần cuối nhớ lại trong ký ức đẹp nhất, khi Kiều vẫn còn chưa thuộc về Mã Giám Sinh. Chắc gì về sau còn được cảm thấy hạnh phúc khi nhớ lại, có khi nó còn trở thành niềm day dứt, khổ sở và bi thương của nàng Kiều.
Tiếp đó, Nguyễn Du khéo léo để Kiều nhắc lại “cơ sự cho nên nỗi này” để mối tình đẹp như hoa mộng của Kiều phải chia xa:
Sự đâu sóng gió bất kỳ
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai
“Sóng gió” ấy là phong ba ập lên đầu gia đình Kiều, cha và em bị bắt còn Kim Trọng phải về quê chịu tang, hai ngả hai nơi, một bên là hiếu, một bên là tình, thật vô cùng khó xử. Bán mình chuộc cha, phụ tình cảm thủy chung lâu nay nay mà người thương nồng nhiệt dành cho nàng. Vì tình phụ hiếu, sau này sao có thể ngửa mặt nhìn đời, đối diện với cha mẹ trong nhà, với dòng tộc, tổ tiên. Làm thế nào, cũng khó có thể vẹn toàn. “Hai bề vẹn hai” đó là điều khó khăn nhất trong sự nguy ngập với tính mệnh của cha và em. Đó mãi là thắc mắc đớn đau xoáy sâu vào trong lòng Kiều, nàng biết, không có cách nào vẹn cả đôi đường. Nỗi đau ấy đang ngày đêm làm Kiều khổ sở, Kiều như phơi bày ruột gan, bộc bạch tất cả nỗi niềm mong rằng Thúy Vân có thể hiểu lòng chị mà tạo điều kiện cho tơ duyên này không tới mức phải phụ lòng.
Hơn thế, Thúy Kiều còn sử dụng lý lẽ thích đáng để thuyết phục Vân có thể nhận lời:
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Phải, Thúy Vân còn trẻ, năm tháng dài rộng, cho dù tình cảm với Kim Trọng khuyết thiếu có thể bù đắp còn hơn người chị đã rời xa. Từ “xót” cùng với cụm từ “tình máu mủ” như chạm vào tình cảm huyết thống mà Thúy Vân có với Thúy Kiều, của chị cũng là của em, chúng ta là máu mủ ruột thịt hãy thương lấy nhau. Mong rằng Thúy Vân niệm tình máu mủ yêu thương toan lo bao nhiêu năm mà thay chị gánh vác lời thề “nước non” với Kim Trọng. Lý do Kiều đưa ra vừa hợp lý vừa hợp tình.
Không những vậy, nỗi lo sợ về cái chết không còn có thời cơ trở lại càng trở thành lý do thuyết phục hơn với Thúy Vân:
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười cửu tuyền hãy còn thơm lây.
Việc trả nghĩa trả tình cho Kim Trọng quan trọng hơn cả tính mệnh của Kiều. Khi chết, con người trở về với cát bụi, không còn liên quan tới thế gian này nữa nhưng tâm nguyện của họ vẫn còn vang vọng đâu đây. Tâm nguyện của Kiều là mong mỏi em mình nối duyên với chàng Kim, chỉ có vậy nàng mới có thể “ngậm cười cửu tuyền”. Câu thơ như là lời trăn trối của Kiều sợ rằng sau này không thể gặp lại được Kim Trọng. Cũng vì lấy cái chết, lấy tâm nguyện của một kẻ sắp chết nên lời thỉnh cầu càng thêm nặng khiến cho Thúy Vân không thể khước từ.
Tuy rằng lấy tên là “Trao duyên” nhưng đó lại là cái duyên ép uổng mà Thúy Kiều để lại cho em mình, đó là nỗi đau vạn bất đắc dĩ vì lựa chọn đạo hiếu cao hơn tình yêu mà Kiều phải chấp nhận. Xuyên suốt đoạn trích là sự oan ức, thống khổ, không nỡ chia lìa của Thúy Kiều. Cho dù để lại đoạn duyên chắp nối cho em, âu cũng là điều không đành lòng.
Bằng nghệ thuật độc đáo, ngôn từ bậc thầy, giọng thơ đi sâu vào trong lòng người, Nguyễn Du đã lột tả trọn vẹn nỗi đau và câu chuyện của Thúy Kiều khi gửi gắm mối duyên với Kim Trọng trong 12 câu thơ đầu đoạn trích “Trao duyên” (Đoạn trường tân thanh). Đó còn là tiếng kêu than về một xã hội thối nát, làm cuộc sống của người dân vô tội điêu đứng đồng thời là sự bất bình, lòng thương cảm cho thân phận của người phụ nữ đương thời mỏng manh như bèo nước, chịu nhiều oan trái khổ đau.
>>> Đề văn mở rộng: tìm hiểu 18 câu thơ đầu đoạn trích Trao duyên
Bài số 3
12 câu thơ đầu Trao duyên nói lên nỗi đau của người phụ nữ khi tơ duyên dang dở
thi sĩ Nguyễn Du là một đại thi hào của nước ta. Ông đã để lại nhiều bài thơ hay bất hủ vượt qua mọi sự cách trở của thời gian. Trong đó, Truyện Kiều là một tác phẩm vô cùng kiệt xuất của tác giả Nguyễn Du.
Trong đó, đoạn trích Trao duyên là một đoạn trích thể hiện tấn thảm kịch trong lòng của nhân vật chính Thúy Kiều khi phải đấu tranh giữa bên hiếu, bên tình. Cuối cùng Thúy Kiều lựa lựa chọn hy sinh thân mình để bảo vệ hạnh phúc cho gia đình chuộc cha và em trai ra khỏi chốn ngục tù.
Đoạn trích Trao duyên nói lên sự thảm kịch của người phụ nữ khi tơ duyên dang dở, nhất là 12 câu thơ đầu trong đoạn trích đã khắc họa thành công sự đau thương trong lòng của Thúy Kiều:
“Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
……
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười cửu tuyền hãy còn thơm lây.”
Trong 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên này thể hiện sự thống khổ của Thúy Kiều khi làm chị nhưng lại phải nhờ vả cậy nhờ em mình. Những lời tâm sự rút gan rút ruột của Thúy Kiều cho thấy sự thống khổ của người con gái phải rời xa mối ý tình hợp tâm đầu của mình. Khi tơ duyên dang dở Thúy Kiều quyết định từ bỏ tình yêu, từ bỏ Kim Trọng để bán mình chuộc cha.
Thúy Kiều thương cho Kim Trọng sợ chàng sau khi mãn tang chú quay lại tìm nàng thì biết tin nàng bặt vô âm tín sẽ đau buồn lắm. Thúy Kiều là người suy nghĩ sâu sắc nên nàng đã nhờ em gái của mình là Thúy Vân thay nàng săn sóc yên ủi Kim Trọng theo cách “Tình chị duyên em”.
Trong câu thơ “Cậy em em có chịu lời – Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa” thể hiện sự thành khẩn của Thúy Kiều khi gửi trao tâm nguyện của mình lại cho cô em gái Thúy Vân. Thể hiện tâm trạng vô cùng thống khổ của cô với việc lựa lựa chọn này.
Trong mỗi câu thơ Thúy Kiều như đứt từng khúc rút để nói lại với em gái của mình. Thúy Kiều đã sử dụng những từ ngữ vô cùng sâu sắc như “Giữa đường đứt gánh tương tư” thể hiện sự bất lực không còn tuyến đường nào lựa lựa chọn, nên buộc lòng cô phải nhờ cậy tới Thúy Vân.
Dù muốn trao duyên của mình cho em gái nhưng trong lòng Thúy Kiều đè nặng những đớn đau, tương tư trong lòng. Bởi những kỷ niệm yêu thương ngọt ngào vẫn còn khắc cốt ghi tâm trong lòng Thúy Kiều. Kim Trọng là người con trai mà Thúy Kiều thật lòng yêu thương, muốn trao gửi cả cuộc thế mình vào tay người con trai đó, cùng chàng đi tiếp chặng đường tương lai nhưng giờ phải lựa lựa chọn từ bỏ trái tim nàng thống khổ như chết đi sống lại.
Trong 12 câu thơ đầu của đoạn trích Trao duyên thể hiện sự bất lực, bất khả kháng của người con gái Thúy Kiều trong khi sóng gió gia đình bất thần ập tới khiến gia đình cô gặp cảnh tai biến không hiểu nguyên do từ đâu. Trước người cha tuổi cao sức yếu và người em trai tình thân như thủ túc, Thúy Kiều là chị cả nàng không thể thấy cha và em mình bị giam cầm mà dửng dưng sống hạnh phúc bên người mình yêu, bỏ mặc sự sống chết của người thân.
Sự lựa lựa chọn của Thúy Kiều cho thấy nàng là người vô cùng sâu sắc, hiếu thuận với cha mẹ, cũng là người có tình, biết lo lắng cho người khác, luôn đặt mình vào hoàn cảnh của người khác để nghĩ cho người đó. Trong lúc đó bản thân nàng tương lai thế nào nàng cũng không rõ, tuyến đường phía trước mù mịt, mờ mịt nhưng nàng cũng cam tâm tự nguyện ra đi vì người thân.
Trong những câu thơ tiếp theo:
“Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề”
Thúy Kiều kể lại những kỷ niệm thời còn hứa hò giữa nàng và Kim Trọng, mỗi câu thơ đều thể hiện sự ý hợp tâm đầu giữa hai người. Một mối tình trai tài gái sắc vô cùng đẹp đôi, xứng đôi vừa lứa. Nhưng vì sóng gió, tai biến gia đình mà Thúy Kiều buộc lòng phải từ bỏ.
Thúy Kiều mong Thúy Vân vì tình cảm chị em máu mủ mà nhận lời nhờ cậy của mình, săn sóc Kim Trọng thay mình, yêu thương chàng tiếp tục cùng chàng sánh duyên thay cho mình. Điều này cho thấy sự tình nghĩa của Thúy Kiều dành cho Kim Trọng là vô cùng sâu sắc.
Chỉ với 12 câu thơ nhưng tác giả Nguyễn Du đã khắc họa thành công tâm trạng đớn đau của Thúy Kiều khi phải dứt tình ra đi, để giữ trọn chữ hiếu với gia đình, cứu những người thân của mình. từ đó, nó cũng cho người đọc thấy được thảm kịch nghiệt ngã của người con gái tài sắc vẹn toàn như Thúy Kiều nhưng phải chịu thống khổ, trong cuộc sống.
Xem thêm: Tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích Trao duyên
Bài số 4
Thúy Kiều nhờ cậy em gái viết tiếp câu chuyện tình yêu thay mình
Nhắc tới Nguyễn Du là người ta nhớ ngay tới ông là một trong những đại thi hào vô cùng xuất sắc của dân tộc. Nguyễn Du cũng đã để lại cho đời một sự nghiệp văn học khổng lồ với rất nhiều những tác phẩm hay và đặc biệt trong đó không thể không nói tới Truyện Kiều. Tác phẩm nói về cuộc thế của nàng Kiều với biết bao nhiêu đắng cay tủi hờn. Đoạn trích Trao duyên là một phân đoạn đặc sắc của tác phẩm với 12 câu đầu thấm đẫm nước mắt về nghĩa về tình của Thúy Kiều khi phải trao duyên cho em gái Thúy Vân.
Có thể thấy đoạn trích nằm trong phần hai của bộ thơ kể về chuỗi ngày biến động cũng như trôi dạt của Thúy Kiều. Với mười hai câu thơ đầu được xem chính là phần mở màn cho chuỗi ngày đầy xót thương ấy. Đồng thời bài thơ cũng còn là tiếng lòng tha thiết, cắt cứa và như thẳm sâu Thúy Kiều gửi cậy lại cho Thúy Vân, Thúy Kiều đã nhờ em viết tiếp câu chuyện tình yêu Kim Kiều thay mình.
Ngay từ phần mở đầu đoạn trích độc giả đã thấy được một nghịch cảnh vô cùng trớ trêu, chưa từng xuất hiện trong đời thực mà khiến cho chúng ta nỗi đau tới nhói lòng.
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi hãy thưa
Nhân vật Thúy Kiều là chị ấy thế nhưng lại cúi xuống mà “cậy”, lại “thưa” với em gái của mình – Thúy Vân? Nguyễn Du cũng đã sử dụng những từ ngữ mang sắc thái vô cùng trọng thể thường chỉ được sử dụng để đối đáp, gửi thưa với những bậc bề trên thế nhưng ở đây chính Thúy Kiều lại sử dụng ngỏ lời với em gái của mình. Với hai câu thơ đầu này cũng đã gợi lên cho người đọc một cảm giác sắp nhịn nhường như sắp có một chuyện gì quan trọng. Và phải chăng ở đây thì Thúy Kiều đang mang nặng một nỗi tâm tư tình cảm khó nói, hay mang một vấn đề nghiêm trọng muốn gửi gắm cho cô em em gái của mình. Tác giả Nguyễn Du cũng đã khéo léo sử dụng được cặp từ hô ứng tài tình đó là: “cậy – chịu”, “Ngồi lên – thưa” tất cả như đã thể hiện được một sự lô-gic đầy khéo léo trong việc thể hiện được lời tâm tình của nhân vật Thúy Kiều rồi sau đó cũng mới thể hiện được sự thiết tha tỏ tường nhất. Nhân vật Thúy Kiều như đã đãi đằng được nỗi lòng mong muốn Thúy Vân cũng sẽ phấn đấu tạo điều kiện cho mình vì chỉ có Thúy Vân mới giúp được Thúy Kiều lúc này và việc này mà thôi.
Không do dự gì mà Thúy Kiều đã bộc bạch cái nỗi lòng đau đáu của mình với Thúy Vân, nàng kể sự tình, nỗi lòng của nàng ra và mong Thúy Vân có thể hiểu cho mình.
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Sử dụng hình ảnh “Gánh tương tư” ở đây như cũng lại ám chỉ trách nhiệm tình cảm, đó là một nghĩa vụ săn sóc yêu thương. trong khi bị đứt gánh tương tư thì ý của Thúy Kiều lúc này như đang nói tới tơ duyên dang dở. Kiều đã tự trách mình không làm tròn cái đạo lý tình nghĩa với người thương – Kim Trọng và nàng cũng đang tự dằn vặt khôn xiết cái trách nhiệm bản thân. Không chỉ ngừng lại ở đó thì chính Thúy Kiều cũng đã thật khéo léo muộn được điển tích xưa là “keo loan” để có thể nói hết được tâm trạng cũng như nỗi lòng của nàng. Và mục đích cuối là Thúy Kiều mong muốn Vân sẽ thay mình kết duyên với Kim Trọng, thay mình săn sóc yêu thương chàng. Sử dụng hai chữ “mặc em” vô cùng hợp lý và đặc sắc, từ đã cho thấy được một suwj thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối của Thúy Kiều khi đem chuyện tình kiếp cả đời uỷ thác lại cho em gái của chính mình.
Hình ảnh “gánh tương tư” mà Thúy Kiều nói ở đây nó nhịn nhường như không chỉ là lời hứa suông đâu mà nó còn bao hàm biết bao nỗi nhọc nhằn, chất chứa được biết bao tình cảm đánh đổi. Nhân vật Thúy Kiều biết như thế sẽ là ép buộc em, cũng biết là lúc này nàng sẽ làm khó em cho nên nàng đã nói hết những băn khoăn trong lòng mình ra cho Thúy Kiều.
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kỳ
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
Nhân vật Thúy Kiều nhớ lại những ký ức của một thời lãng mạn đã qua, đã từng gắn bó với chàng Kim. Nàng kể lúc quen với Kim Trọng thế nào và tình nghĩa mặn nồng ra sao, bao nhiêu câu thề thốt nhưng không may thì chuyện tình đó lại dở dang. Lý do chính bởi nàng vì muốn bảo vệ cha mẹ và em trai mà Kiều đành phụ Kim Trọng. Khi đứng giữa cân đo giữa đạo làm con và người mình thương Kiều thì nàng cũng đành xé lòng làm trọn chữ hiếu mà trong tâm cứ xót xa chữ tình. Thúy Kiều đã hi sinh chữ tình để làm tròn chữ Hiếu, nàng đã sống tròn với trách nhiệm người chị cả nhà nhưng mong muốn Thúy Vân có thể thay mình trả nghĩa chữ tình kia với Kim Trọng.
Đưa ra một loạt lý lẽ thuyết phục, Thúy Kiều như nói Thúy Vân rằng em vẫn còn trẻ và còn có rất nhiều thời gian để vun vén tình cảm. Và Thúy Kiều thực sự muốn hai người kết nhân duyên và mong cho hạnh phúc tới với Thúy Vân và Kim Trọng. Không chỉ vậy Kiều cũng viện tới cả tình máu mủ ruột già để có thể có lý lẽ xác đáng cậy nhờ ân tình Thúy Vân. Thúy Kiều luôn mong rằng em hãy vì chị chị em em nặng tình nghĩa mà có thể thay nàng để viết nốt lời thề non hứa biển với chàng Kim.
Nhân vật Thúy Kiều như đang chắt chiu ra từng nỗi đau xót tới tê tái để có thể đãi đằng cùng với Thúy Vân và mong Thúy Vân có thể hiểu được cho nỗi lòng của chính mình có thể chia sẻ, đồng cảm.
Chính tấm ân tình trời bể của Thúy Vân Thúy Kiều chắc chắn sẽ luôn khắc tạc ghi tâm thông qua hai câu thơ:
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười cửu tuyền, hãy còn thơm lây
Với hai câu này Nguyễn Du đã sử dụng thành ngữ của nhân dân ta: thịt nát xương mòn, ngậm cười cửu tuyền nhịn nhường như cũng đã khiến ta liên tưởng tới cái chết, tới sự đớn đau. Và phải chăng chính Thúy Kiều đã tiên liệu trước được bão giông sắp xảy tới với cuộc thế mình mà nàng nhanh chóng muốn sắp xếp ổn thỏa mọi thứ. Những ân tình ngày ngày hôm nay Thúy Vân nhận lời cho Thúy Kiều như đã khắc ghi không bao giờ quân được. Trong 12 câu đầu của đoạn trích “Trao Duyên” thì tác giả cũng thật tài tình khi sử dụng thể thơ lục bát phối hợp với những điển tích và thành ngữ dân gian để có thể bộc lộ tâm trạng Thúy Kiều. Thông qua đây ta nhận xét thấy được đây là hình ảnh một bức tranh với ngôn từ giản dị, mang được sự sắp gũi nhưng tạo được ấn tượng vô cùng mạnh trong lòng độc giả.
Thông qua 12 câu thơ đầu trong đoạn trích “Trao Duyên” thì tác giả Nguyễn Du như dựng lên sự trái ngang đầy bi người nào của cuộc thế người phụ nữ ở trong xã hội phong kiến xưa. Với 12 câu thơ này cũng đã đủ sức lên án một xã hội đã mục ruỗng, thối nát mà ở trong xã hội đó sức mạnh của đồng tiền như đã dồn nén con người tới tận cùng của nỗi đau mà không thể nào có thể thoát ra được.
(THCS Phú Nhuận)
Xem thêm: thắc mắc và những đề văn cho đoạn trích Trao duyên
Trên đây là những gợi ý cách làm chi tiết, lập dàn ý kèm 4 bài văn mẫu hay cảm nhận về 12 câu thơ đầu đoạn trích Trao duyên do Cmm.edu.vn sưu tầm và thực hiện, mong rằng với nội dung này những em sẽ hoàn thiện được bài văn của mình tốt nhất ! Chúc những em học tốt môn Văn khi tham khảo lại Văn mẫu 10 !
[Văn mẫu 10] Em hãy nêu cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên để hiểu rõ hơn sau lời Thúy Kiều nhờ cậy Thúy Vân thay mình kết duyên cùng Kim Trọng
Bản quyền bài viết thuộc trường THPT thành Phố Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: Trường Cmm.edu.vn (thptsoctrang.edu.vn)
Bạn thấy bài viết Cảm nhận 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên bên dưới để Trường THPT Nguyễn Quán Nho có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptnguyenquannho.edu.vn của Trường THPT Nguyễn Quán Nho
Nhớ để nguồn bài viết này: Cảm nhận 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên của website thptnguyenquannho.edu.vn
Chuyên mục: Văn học