Đề bài: Cảm nhận của anh/chị về hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn thơ sau:
đoàn quân Tây Tiến không mọc tóc
…
Sông Mã gầm khúc độc hành
Bài giảng: Tây Tiến – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Thầy )
Tây Tiến là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất của Quang Dũng. Bài thơ được Quang Dũng viết năm 1948 tại Phù Lưu Chanh khi ông xa đơn vị Tây Tiến một thời gian.
Binh đoàn Tây Tiến được thành lập đầu năm 1947. Những người lính Tây Tiến hầu hết là thanh niên Hà Nội thuộc nhiều tầng lớp khác nhau, trong đó có cả học sinh.
Đoạn thơ cần phân tích là khổ thứ ba của bài thơ, Quang Dũng khắc họa hình ảnh tập thể những người lính Tây Tiến bằng bút pháp lãng mạn, thấm đượm tinh thần bi tráng.
Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến:
Hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến được xây dựng bằng bút pháp lãng mạn có khuynh hướng tô đậm cái phi thường, sử dụng rộng rãi thủ pháp đối lập tác động mạnh vào giác quan người đọc, kích thích trí tưởng tượng. phong phú của người đọc.
Trong đoạn thơ, Quang Dũng đã tạo không khí, chuẩn bị cho sự xuất hiện trực tiếp của những người lính Tây Tiến ở khổ thơ thứ ba này. Trên cái nền hoang sơ, hiểm trở mà vừa hùng vĩ, vừa dữ dội lạ thường của núi rừng (đoạn 1) và vẻ đẹp hữu tình, tươi đẹp, thơ mộng của Tây Bắc (đoạn 2), đến khổ thơ thứ ba, hình ảnh những người lính Tây Tiến hiện lên một cách trực diện với một vẻ đẹp độc và lạ:
đoàn quân Tây Tiến không mọc tóc
…
Mơ đêm Hà Nội đẹp thơm
Quang Dũng đã lựa chọn những nét tiêu biểu nhất của những người lính Tây Tiến để tạc tượng đài tập thể nhằm khái quát những gương mặt của cả đoàn quân. Qua ngòi bút của ông, những người lính Tây Tiến hiện lên đầy oai phong, lẫm liệt lạ thường. Thực tế gian khổ, thiếu thốn khiến người lính xanh xao, sốt rét làm tóc bạc phơ. Quang Dũng không che giấu những sự thật phũ phàng đó. Tuy nhiên, ánh mắt lãng mạn của anh thấy họ ốm nhưng không yếu, thấy trong thân hình tiều tụy của họ có một sức mạnh phi thường. Và ngòi bút lãng mạn của ông đã biến chúng thành những bức chân dung hùng tráng, uy nghiêm. Vẻ xanh xao vì đói rét của những người lính qua ánh mắt vẫn toát lên vẻ oai phong của loài mãnh hổ nơi rừng thiêng. Cái vẻ uy nghiêm, oai vệ đó còn thể hiện trong ánh mắt giận dữ (mắt quyến rũ) của họ…
Cái nhìn đa chiều của Quang Dũng đã giúp ông nhìn thấu được vẻ ngoài oai phong, lẫm liệt của những người lính Tây Tiến, những tâm hồn rất trẻ trung, những trái tim cháy bỏng, khao khát yêu thương (Đêm mơ Hà Nội dáng kiều kiều thơm). Như vậy, trong bốn câu thơ trên, Quang Dũng đã tạc lên tập thể hình tượng những người lính Tây Tiến không chỉ bằng những đường nét miêu tả hình dáng bên ngoài mà cả thế giới nội tâm đầy mộng mơ. ước mơ của họ.
Phẩm chất bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến:
Khi viết về những người lính Tây Tiến, Quang Dũng nói đến cái chết, sự hy sinh nhưng không gây cảm giác đau buồn, xót xa. Cảm hứng lãng mạn đã khiến ngòi bút của ông nói nhiều đến nỗi buồn và cái chết như những chất liệu thẩm mỹ để tạo nên vẻ đẹp đậm chất anh hùng:
Rải rác bờ cõi xa xôi
…
Dòng sông Mã gầm lên khúc độc ca.
Khi miêu tả những người lính Tây Tiến, ngòi bút của Quang Dũng không làm người đọc chìm đắm trong nỗi buồn man mác. Cảm hứng của ông mỗi khi chìm vào bi kịch đều được nâng đỡ bởi đôi cánh của chủ nghĩa duy tâm và tinh thần lãng mạn. Chính vì thế hình ảnh những nấm mồ liệt sĩ nằm rải rác nơi biên ải hoang vu xa xôi đã bị lu mờ trước lý tưởng xả thân vì Tổ quốc của người lính Tây Tiến. Sự thật bi thảm người lính Tây Tiến ngã gục bên vệ đường không mảnh vải che thân, qua con mắt thi nhân được khoác lên mình tấm áo bào sang trọng. Và rồi, nỗi buồn ấy bị át đi trong tiếng gầm dữ dội của sông Mã:
Tà áo phản anh về với đất
Dòng sông Mã gầm lên khúc độc ca.
Cái chết và sự hy sinh của những người lính Tây Tiến được nhà thơ miêu tả một cách trang trọng. Cái chết ấy đã tạo nên sự đồng cảm sâu sắc trong tự nhiên. Và sông Mã trân trọng tiễn đưa linh hồn người lính bằng khúc nhạc trầm hùng.
Tóm lại, hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn thơ này thấm đượm chất bi tráng, sáng ngời vẻ đẹp lý tưởng, mang dáng dấp của những người anh hùng của phong cách chinh phạt xưa vang bóng một thời.
Tây Tiến là sự kết tinh những sắc thái độc đáo, đa dạng của ngòi bút Quang Dũng. Nhà thơ đã sáng tạo nên hình ảnh tập thể những người lính Tây Tiến, gợi tả vẻ đẹp tinh thần của những con người tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sử vang bóng một thời.
Thơ ca kháng chiến chống Pháp đã miêu tả thành công hình ảnh người lính. Và Quang Dũng, qua bài thơ nổi tiếng Tây Tiến, đã góp vào kho tàng những người lính ấy bức chân dung người lính Tây Tiến vô cùng độc đáo.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
viet-bai-lam-van-so-3-lop-12.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác