Đề bài: Phân tích một số biện pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao tình nghĩa, tình nghĩa
Tình yêu là một trong những chủ đề chính của ca dao Việt Nam. Nội dung chủ yếu của những câu ca dao này phản ánh đời sống tình cảm, tình nghĩa trong gia đình, quê hương, đất nước, tình yêu đôi lứa, tình bạn, tình làng nghĩa xóm… Biểu hiện của nội dung đó là một số biện pháp nghệ thuật quen thuộc như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, đảo ngữ. hoa văn…
Biện pháp nghệ thuật mà ca dao trữ tình thường sử dụng là so sánh (hay còn gọi là ví von). So sánh là so sánh sự vật này với sự vật khác dựa trên những nét giống nhau nhất định giữa hai sự vật nhằm tạo ra những hình tượng nghệ thuật mới, gây cảm xúc thẩm mĩ cho người nghe, người đọc. Ca dao yêu thương, biết ơn sử dụng phép so sánh để khai thác những tình cảm trong sáng, đẹp đẽ hay những trạng thái cảm xúc cụ thể của tác giả trữ tình:
“Tình anh như nước dâng
Tình em như tấm lụa đào thơm.”
Biện pháp so sánh trong ca dao giao duyên là so sánh trực tiếp. Các từ so sánh phổ biến là; “như thế’, “như vậy”. Nhờ so sánh mà tình cảm, tâm trạng của nhân vật trữ tình được bộc lộ cụ thể hơn, dễ hiểu hơn:
“Chúng tôi giống như những con ong
Tôi quấn quýt bên trong tôi bên ngoài”.
Bên cạnh so sánh, nhân hóa cũng là một biện pháp nghệ thuật phổ biến trong ca dao tình nghĩa, tình nghĩa.
“Tôi nhớ một người
Chiếc khăn rơi xuống đất
Chiếc khăn nhớ ai đó
Khăn vắt qua vai.”
Bằng phương pháp nhân cách hóa, những thứ vô tri vô giác trở nên có ý nghĩa. Tình cảm ấy cũng chính là tình cảm nhân loại được thể hiện trong ca dao.
Cùng với so sánh nhân hoá, ẩn dụ cũng được sử dụng thường xuyên. Ẩn dụ là so sánh ngầm, so sánh gián tiếp. Biện pháp này làm cho câu ca dao được rút ngắn lại và vì thế cô đọng, cô đọng hơn.
“Cô gái ấy đang đứng bên sông
Muốn qua thì lật cành hồng”.
Nhiều hình ảnh ẩn dụ được sử dụng nhiều lần trở nên quen thuộc và dần trở thành những hình ảnh mang tính ước lệ, ước lệ cao như: thuyền – bến, cây đa – bến, mai – đào, trúc – mai…
Ngoài các biện pháp tu từ trên, thơ tình còn sử dụng phép lặp từ, lặp từ, lặp câu. Việc lặp lại một số từ hoặc cấu trúc nhất định trong nhiều câu ca dao làm sâu sắc chủ đề và tăng cường biểu cảm. Ví dụ, trong bài đồng dao sau, cấu trúc và từ ‘I wish… to’ được lặp lại nhiều lần:
“Ước gì mình biến thành một tấm gương
Để tôi nhìn mỗi ngày
Tôi ước bạn bật ra
Để tôi. trầu tươi trầu vàng”
Việc lặp đi lặp lại như vậy đã làm giảm giá trị biểu thức một cách đáng kể. Nó đã thể hiện niềm khao khát cháy bỏng của chàng trai luôn muốn được gần người yêu, thỏa mãn nỗi nhớ nhung da diết mà anh dành cho người yêu.
Trên đây là những biện pháp nghệ thuật truyền thống quen thuộc trong ca dao ân nghĩa nói riêng và ca dao Việt Nam nói chung.
Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 10:
Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:
ca-dao-than-than-yeu-thuong-tinh-nghia.jsp
Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học