Đề bài: Phân tích nhân vật anh hùng Đam San trong đoạn trích Chiến thắng Mtao-Mxây
Nhận xét về sử thi Đam San, nhà nghiên cứu Nhiculin nhận xét: “Sử thi Đam San là một câu chuyện đầy chất thơ kể về cuộc đời của một dũng sĩ và những chiến công của anh ta. Những người diễn xướng không chỉ ca ngợi thủ lĩnh bộ tộc Đam San mà ca ngợi tất cả những người dân của cộng đồng – tất cả dân làng.” Đây là một nhận định hoàn toàn xác đáng và ngắn gọn để thấy được vẻ đẹp, phẩm chất và diện mạo của người anh hùng Đăm Săn.
Trước hết, Đăm Săn có thân hình cường tráng, khỏe mạnh. Vẻ đẹp hình thể của anh không được miêu tả ở đầu đoạn mà tập trung chủ yếu ở cuối đoạn, khi anh ăn mừng chiến thắng. Thân hình cường tráng, vạm vỡ: “Bắp chân to như cái xà, đùi to như bụng, sức mạnh ngang voi bò, thở hổn hển như sấm, khi nằm sấp là đứt hơi. sàn nhà, Khi chàng nằm ngửa, chàng bẻ xà: Đam San vốn đã trơ trẽn từ trong lòng mẹ Đoạn văn tuy ngắn nhưng tác giả sử dụng hàng loạt biện pháp nghệ thuật so sánh, phóng đại trùng điệp, liên tiếp đến làm nổi bật vẻ đẹp hình thể của Đăm Săn Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của chàng, đồng thời cũng khẳng định vẻ đẹp và sức mạnh của cộng đồng.
Không chỉ đẹp về ngoại hình, Đam San còn hội tụ đầy đủ phẩm chất anh hùng, được thể hiện rõ nét trong trận chiến với Mtao Mxây. Mtao Mxây đã cướp vợ của Đam San khi chàng đang cùng người thân đi làm ruộng. Khi trở về làng, Đam San dẫn mọi người đến làng Mtao Mxây để thách đấu. Trước thái độ vừa ngạo mạn vừa khiêu khích của Mtao Mxay: “Tay ta còn bận ôm vợ ta trong cái nhà này”, Đam San càng tỏ ra quyết tâm và mạnh mẽ hơn: “Xuống ngay đi Diễm! Xuống đi Đin”. Thái độ của chàng vô cùng dứt khoát, dồn địch vào thế chiến đấu, chàng quyết sống chết với Mtao Msai trong một trận chiến để phân thắng bại. Đăm Săn và Mtao Mxây trải qua hai vòng. Mỗi vòng anh xuất hiện với một vẻ đẹp khác nhau. Ở vòng thứ nhất, chàng múa những đường khiên rất đẹp: “Đăm Săn lắc khiên múa Một lần xông qua đồi tranh Lần lại vượt đồi khổng lồ Chạy thật nhanh về phía Đông, về phía Hướng Tây.” Biện pháp phóng đại cho thấy sức mạnh phi thường và vẻ đẹp của Đam Săn Càng về sau, sức Mtao Mxây càng yếu, chàng xin Hơ Nhị ném cho mình thêm miếng trầu để tăng thêm sức mạnh nhưng Đam San đã nhanh chóng giành được miếng trầu khiến sức lực của chàng nhân lên gấp bội.Sự xuất hiện của miếng trầu và người vợ có ý nghĩa đặc biệt đối với Đăm Săn.Hơ Nhi là vợ chính thức của chàng nên miếng trầu mà Đăm Săn ném ra chính là tình yêu tiếp lửa cho chàng, để Đăm Săn đánh Ngọn giáo đâm vào đùi Mtao Mxây Nhưng áo giáp của Mtao Mxây không xuyên thủng khiến Đăm Săn mệt mỏi, chàng vừa chạy vừa ngủ và mơ thấy Chúa Trong giấc mơ, Chúa chỉ ra nguyên nhân chàng chưa thắng được Mtao Mxây và đưa ra cách giải quyết Đối với chàng, ông trời là nhân vật phản diện thứ hai ra tay giúp đỡ chàng, chi tiết này cho thấy cuộc chiến đấu của Đam San là chính nghĩa nên chàng không những nhận được sự ủng hộ của mọi người mà còn nhận được sự giúp đỡ của các đấng siêu nhiên. tiếp tục đấu với Mtao Mxay.Cuối cùng , chàng đã chiến thắng vẻ vang khiến Mtao Mxây sợ hãi co rúm người vào chuồng lợn xin hàng. Cuộc chiến đấu với Mtao Mxây cho ta thấy rõ hơn bản lĩnh anh hùng, nghị lực phi thường của chàng Đăm Săn.
Không chỉ là một anh hùng, Mtao Mxây còn là một người có lòng nhân hậu và bao dung. Trong đoạn trích cũng như toàn bộ tác phẩm, ta thấy không có chi tiết Đăm Săn đi cướp bóc các làng khác. Chàng đến làng Mtao Msai để đón vợ về. Sau khi giết Mtao Mxây, dân làng không còn thủ lĩnh, họ cần một tù trưởng để lãnh đạo, cần một cộng đồng để cùng chung sống. Vì vậy, Đam San đã đưa ra yêu cầu và gọi chúng: “Ôi ngàn con chim sẻ, ôi vạn con ngói! Hỡi tất cả tôi tớ đây! Các bạn có đi với tôi không?” Ông còn đi bắt mạch, đến từng nhà trong làng. Những cử chỉ đó đủ cho thấy sự chân thành của anh ấy. Đáp lại tấm chân tình đó, dân làng: “Biết sao được, làng ta phía bắc cỏ gấu, phía nam cỏ dại mọc, phú ông dẫn dắt chúng ta cũng không còn nữa”. “Đám đông như bầy sắn, đông như bầy mối, đông như kiến, mối. Tôi tớ mang về của cải nhiều như ong chở nước, như ong chở hoa, như trai gái gánh nước giếng làng. Không khí tất bật, rộn ràng, buôn làng Đam San ngày một vững mạnh, giàu có và trù phú hơn.
Ngoài ra, cũng nên thấy rằng Đam San cũng là người trọng tình nghĩa, ghi nhớ công lao của tổ tiên và những người đã ngã xuống. Dù đoạn trích không miêu tả cảnh đổ máu nhưng chắc chắn rằng trong trận đấu đó đã có rất nhiều người ngã xuống. Vì vậy, lễ cúng vong thần để tưởng nhớ, biết ơn những người đã hy sinh vì đại nghĩa được tổ chức. Lễ vật dùng để cúng thần linh, tổ tiên rất trang trọng, thịnh soạn để cầu sức khỏe, bình an và thịnh vượng. Sau đó, lễ ăn mừng chiến thắng cũng diễn ra rất long trọng và tưng bừng: tiếng chiêng vang dội khắp nơi, người bốn phương kéo về đông đúc. Mọi người được chào đón nồng nhiệt, ăn uống no say.
Xây dựng nhân vật Đam San, tác giả dân gian đã sử dụng linh hoạt các biện pháp so sánh, phóng đại để làm nổi bật vẻ đẹp và sức mạnh phi thường của chàng. Ngôn ngữ đối thoại của nhân vật rất linh hoạt, giàu kịch tính, các câu yêu cầu, mệnh lệnh, kêu gọi tạo nên không khí hùng tráng cho toàn bộ câu chuyện.
Qua đoạn trích ta thấy được Đam San là người anh hùng, hội tụ những phẩm chất cao đẹp nhất: coi trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, chiến đấu không chỉ để cứu vợ mà còn vì mục đích cao cả. Hơn thế nữa là làm cho cuộc sống của mọi người ấm no, hạnh phúc. Có thể thấy Đam San là nơi hội tụ vẻ đẹp, tài năng, sức mạnh và ý chí của cộng đồng, dân tộc.
Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 10:
Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:
chien-thang-mtao-mxay.jsp
Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học