Đề bài: Phân tích những mâu thuẫn trong đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài (trích Vũ Như Tô) của Nguyễn Huy Tưởng và bày tỏ ý kiến về cách giải quyết những mâu thuẫn trong đoạn trích đó.
Vũ Như Tô là vở bi kịch lịch sử gồm 5 hồi viết về một sự kiện xảy ra ở Thăng Long vào khoảng năm 1516-1517, dưới thời Lê Tương Dực. Tác phẩm được Nguyễn Huy Tưởng hoàn thành vào mùa hè năm 1941. Từ vở ba hồi đăng trên tạp chí Tri Tân năm 1943-1944, Nguyễn Huy Tưởng cải biên thành vở năm hồi.
Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài trong hồi 5 vở Vũ Như Tô.
Trong đoạn trích có hai mâu thuẫn chính: mâu thuẫn giữa phe phản loạn với Lê Tương Dực và mâu thuẫn giữa phe Trịnh Duy Sản với Kim Phượng và các cung nữ.
Mâu thuẫn giữa phe khởi nghĩa và phe Lê Tương Dực:
Phe nổi dậy bao gồm nhiều nhân vật: người dân, công nhân xây dựng Cửu Trùng Đài: các nhân vật này đã xuất hiện ở các chap trước. Trong đoạn trích “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài”, những nhân vật này chỉ xuất hiện qua lời kể của Đan Thiềm: Dân đói nổi lên khắp nơi… dân chúng nổi lên thì vô cùng sốt ruột. Những nhân vật này cũng hiện ra qua lời kể của người trong cuộc: Thợ xây Cửu Trùng Đài quá nửa theo quân nổi dậy.
Phe chống đối trong triều do Trịnh Duy Sản đứng đầu, sau Trịnh Duy Sản là Ngô Hạch và An Hòa Hầu.
Xung đột ở Màn V lên đến đỉnh điểm và được giải quyết triệt để. Trịnh Duy Sản, Ngô Hạch giết Lê Tương Dực. Đây là mâu thuẫn bị các mâu thuẫn khác chi phối và khuếch đại bởi chúng.
Mâu thuẫn giữa phe Trịnh Duy Sản với Kim Phượng và các cung nữ:
Trịnh Duy Sản coi Kim Phượng và các cung nữ là phương tiện đi lại của vua Lê Tương Dực nên mâu thuẫn này cũng được đẩy lên cao trào. Kim Phượng và các cung nữ đã lái mối hận đó sang Đan Thiềm và Vũ Như Tô để mong thoát tội, thoát khỏi sự trừng phạt của bọn phản nghịch.
Những mâu thuẫn trong con người Vũ Như Tô cũng được thể hiện rõ nét. Một bộ phận lớn những người xây dựng Cửu Trùng Đài đã tham gia cuộc nổi dậy vì đói khát và bị áp bức đến mức ngạt thở. Họ căm phẫn triều đình, căm phẫn kiến trúc sư Vũ Như Tô và cả Đan Thiềm. Trong khi đó, Vũ Như Tô mải mê với các tác phẩm nghệ thuật mà quên mất thực tại của lòng người. Cho đến khi khởi nghĩa nổ ra, Vũ Như Tô vẫn cho rằng mình vô tội, vẫn muốn chứng minh chính nghĩa sáng suốt của mình, vẫn hy vọng thuyết phục được Hầu An Hóa. Đặc biệt, Vũ Như Tô muốn sống chết với Cửu Trùng Đài, bởi ông coi đó là lẽ sống của chính mình. Đây chính là mâu thuẫn giữa con người xã hội và con người nghệ thuật ở Vũ Như Tô.
Các mâu thuẫn trong đoạn trích gắn bó chặt chẽ với nhau, tác động lẫn nhau và cuối cùng được giải quyết triệt để.
Mâu thuẫn giữa quan điểm nghệ thuật trong sáng, cao siêu của muôn đời với lợi ích của nhân dân trong đoạn trích chưa được giải quyết dứt điểm. Điều này được thể hiện ở phần cuối của vở kịch. Quần chúng nổi dậy giết Vũ Như Tô, phá Cửu Trùng Đài. Bản thân Vũ Như Tô bị giết vẫn chưa nhận ra lỗi lầm của mình. Vũ Như Tô không đứng về phía Lê Tương Dực nhưng vẫn muốn hoàn thành tác phẩm nghệ thuật. Chính tác giả cũng băn khoăn về kết cục này.
Việc Vũ Như Tô bị giết hàng loạt có lý: nếu Vũ Như Tô không xây Cửu Trùng Đài thì nhân dân đã không lâm vào cảnh lầm than vì bản thân Lê Tương Dực không làm được. Tuy nhiên, hành động giết Vũ Như Tô, phá Cửu Trùng Đài thể hiện sự quá khích. Giá trị nghệ thuật trong tác phẩm và công sức của con người bỏ ra là rất lớn, nếu tác phẩm có thể hoàn thành trong một giai đoạn khác thì sẽ tốt hơn cho nghệ thuật và cho chính con người.
Đoạn trích thể hiện rất rõ những nét đặc sắc trong nghệ thuật kịch của Nguyễn Huy Tưởng: ngôn ngữ kịch điêu luyện, có tính tổng hợp cao. Tác giả đã dùng ngôn ngữ và hành động để khắc họa tính cách nhân vật.
Đoạn trích cũng thể hiện khả năng dẫn dắt và đẩy xung đột kịch tính lên đến đỉnh điểm của tác giả. Tác giả giải quyết mâu thuẫn một cách khéo léo.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
Vinh-biet-cuu-trung-dai.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác