Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Ngẫu nhiên hay nhất viết nhân dịp về nước
Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương.
Hạ Tri Chương (659 – 744), tự Quý Chân, quê ở Vĩnh Hưng, Việt Châu (nay thuộc huyện Tiên Sơn, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc). Ông đậu tiến sĩ năm 695, làm quan hơn 50 năm ở kinh đô Trường An. Tài năng và đức độ của ông khiến vua Đường Huyền Tông phải kính trọng. Năm 85 tuổi, Hạ Tri Chương trở về quê sinh sống và chưa đầy một năm sau thì qua đời. Bài thơ Ngẫu nhiên nhân dịp về quê được ông sáng tác khi vừa đặt chân lên đất khách quê người.
Khi còn trẻ, khi đã già, giọng nói vẫn thế, mái tóc điệu đà đã khác. Trẻ nhìn lạ không chào Hỏi: Khách chơi ở đâu? (Phạm Sĩ Vĩ dịch)
Đoạn thơ phản ánh chân thực những cảm xúc vui buồn lẫn lộn của một người xa quê lâu ngày trong giây phút vừa trở về cố hương, qua đó thể hiện tình cảm tha thiết, sâu nặng của nhà thơ đối với quê hương.
Tên chữ Hán của bài thơ là “Trở Về Quê Hương”. Ngẫu nhiên có nghĩa là viết một cách ngẫu nhiên. Ngẫu nhiên vì tác giả không định làm thơ. Còn vì sao không định viết mà lại viết thì đọc bài thơ rồi sẽ rõ. Tác giả cho biết, khi về làng, ông không gặp bạn bè hay người nhà đến đón mà gặp một nhóm trẻ em đang chơi đùa. Đó chính là nguyên nhân – và nguyên nhân bao giờ cũng mang tính chất ngẫu nhiên, khiến tác giả nảy sinh ngẫu nhiên và viết bài thơ này.
Nhưng nếu chỉ vì ngẫu nhiên thì bài thơ không thể hay, không thể lay động lòng người, đằng sau đó là tình cảm quê hương của nhà thơ đã giấu kín bao năm nay cần được thổ lộ. Tình yêu ấy như một sợi dây đàn được kéo căng đến cực hạn, chỉ cần chạm vào thôi cũng khiến nó rung lên, ngân vang, thổn thức.
Phép đối ở hai câu đầu cho thấy tài thơ sắc sảo của tác giả:
Tiểu li thiếu gia, lão nhân hồi, Hướng âm bất phàm, bất hưng. (Khi tôi còn trẻ, khi tôi đã già, giọng nói của tôi vẫn vậy, mái tóc của tôi đã khác.)
Ở câu mở đầu, tác giả kể ngắn gọn về cuộc đời xa quê làm quan và bước đầu bộc lộ tình cảm với quê hương.
Câu thứ hai là tác giả tự miêu tả mình: Mùi hương không nổi, người không tốt. Nhà thơ lấy một chi tiết thay đổi là mái tóc (dở man) để làm nổi bật yếu tố không thay đổi của tiếng nói quê hương (hương sắc không thay đổi) để nhấn mạnh ý: Dù hình thức bên ngoài đã lỗi thời theo thời gian. Thời gian và cuộc sống lâu dài ở thủ đô làm cho nhiều thay đổi, nhưng bản chất bên trong vẫn giống như những người dân quê hương.
Hai câu cuối:
Nhi đồng quan điểm, không hiểu nhau, Tiêu vân: khách nhân xứ lai? (Trẻ không chào, hỏi: Khách chơi ở đâu?)
Năm mươi năm xa quê, nay về lại quê cũ, nhà thơ chỉ thấy lũ trẻ nô đùa, chạy nhảy. Điều đó chứng tỏ những người cùng tuổi với anh không có nhiều. Thuở ấy, nếu ái nhân sống đến bảy mươi thì được liệt vào hàng “cổ lai hy” (xưa nay hiếm – chữ Đỗ Phủ dùng). Giá mà còn ít người, liệu có ai nhận ra nhà thơ?! Điều trớ trêu là sau bao nhiêu năm xa cách, nay trở lại nơi chôn nhau cắt rốn, nhà thơ lại “bị” xem như người xa lạ! Tình huống đó đã tạo nên một cảm giác hài thoáng qua sau lời tự thuật của nhà thơ cố giữ cái nhìn khách quan và bình tĩnh của nhà thơ.
Nói về lẽ sống chết, Khuất Nguyên có hai câu thơ nổi tiếng: Hồ Tử Tất Thủ Kiếm, Quyển Diệu Quỳ Cửu Lâm. (Cáo chết quay về núi, chim mỏi bay về cũ). Con vật còn thế huống chi con người! Khuất Nguyên sử dụng ẩn dụ để khẳng định một quy luật tâm lý muôn thuở. Đơn giản và dễ hiểu hơn, người xưa nói: Lá rụng về cội. Đến tuổi trưởng thành, vì hoàn cảnh khó khăn nên phải xa quê, bôn ba khắp nơi. Khi già yếu, ai cũng muốn được sống những ngày còn lại trên quê hương bởi không ở đâu tình người ấm áp như ở nơi mình sinh ra và lớn lên. Cho dù trở thành một vị quan rất lớn trong triều, Hạ Tri Chương cũng không nằm ngoài quy luật tâm lý đó.
Xem thêm các bài văn mẫu về tự sự, lập luận, suy nghĩ, cảm nghĩ lớp 7:
Các bài giải bài tập lớp 7 sách mới có:
Ngau-nhien-viet-nhan-buoi-moi-ve-que.jsp
Giải bài tập lớp 7 theo sách mới môn học