Nhằm giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức, nội dung các tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 10, chúng tôi biên soạn bài Sơ đồ tư duy nhưng phải dễ nhớ, ngắn gọn hai chữ. Đầy đủ các nội dung như tìm hiểu chung về tác phẩm, tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, bài văn mẫu phân tích,…. Hi vọng qua sơ đồ tư duy của bài Nhưng phải hai mày mới bằng được sẽ giúp các em nắm được những nội dung cơ bản của bài Bản đồ tư duy Nhưng nó phải bằng hai mày.
A. Sơ đồ tư duy của bài Nhưng phải bằng hai bạn
B. Học bài Nhưng lẽ phải bằng hai bạn
TÔI LÀM VIỆC
1. Thể loại: Truyện cười.
2. Tóm tắt
Nhân vật chính nổi tiếng giỏi xử kiện, nhận hối lộ của Cải và Ngô. Tại phiên tòa, người ta tuyên Ngô thắng kiện do hối lộ nhiều hơn.
3. Bố cục
+ Mở truyện (Câu đầu): Giới thiệu mâu thuẫn.
+ Thân truyện (Một hôm để…. tay, mặt, nói): Dẫn dắt tạo tiếng cười.
+ Kết truyện (Câu cuối): Cười thành tiếng.
4. Giá trị nội dung
Vạch trần cách kiện đòi tiền quan.
5. Giá trị nghệ thuật
Những tình huống hài hước, những cử chỉ và hành động hài hước, chơi chữ.
TỔ CHỨC PHÂN TÍCH
I. Giới thiệu
– Khái quát về truyện cười “Nhưng nó phải bằng hai mày” (giá trị nội dung, nghệ thuật).
II. Cơ thể người
1. Giới thiệu truyện cười “Nhưng cũng phải bằng hai chú”
– Thể loại: Hài.
– Tóm lược:
Nhân vật chính nổi tiếng giỏi xử kiện, nhận hối lộ của Cải và Ngô. Tại phiên tòa, người ta tuyên Ngô thắng kiện do hối lộ nhiều hơn.
2. Giới thiệu nhân vật, sự việc
– Nhân vật chính nổi tiếng vì xử lý tốt các vụ kiện.
– Hành động: Nhận hối lộ của Cải và Ngô tạo nên mâu thuẫn cho câu chuyện.
3. Khi giải quyết vụ việc
– Lý trưởng tuyên bố: Ngô thắng kiện.
– Cách xử lý vụ án: Không cần điều tra, phân tích và kết tội ngay.
– Cai phản ứng: “Tao xòe năm ngón tay ra… nói đúng về mày đó”. Những câu nói, động tác ý nghĩa, hài hước: 5 ngón tay = 5 đồng = đúng.
– Cử chỉ, hành động của tù trưởng: “Còn xòe năm ngón… tay phải”.
Nghĩa:
+ 10 ngón tay = 10 đồng nhận của Ngô (gấp đôi của Cải) = gấp đôi bên phải.
+ Quyền đã được bảo hiểm.
– Lời nói: “Biết là mày nhưng phải bằng hai đứa mày!”
Chơi chữ: “phải”.
+ Chỉ đúng, đúng người.
+ Số tiền yêu cầu.
Tiếng cười phá lên: Quyền được đo bằng tiền.
4. Ý nghĩa phê phán của truyện
– Phê phán cách xài tiền của quan lại.
– Ngầm khuyên mọi người nên chung sống hòa thuận để tránh vướng vào kiện tụng.
IV. MỘT SỐ CÂU HỎI TẬP ĐỌC VÀ CÂU HỎI PHÂN TÍCH
Câu hỏi: Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
“Làng kia có một luật sư nổi tiếng giỏi xử kiện.
Một hôm Cái và Ngô đánh nhau, rồi đưa nhau đi thưa kiện. Ngại nghèo quá, anh đưa trước cho thầy năm đồng. Chè bắp lá mười đồng. Trong phiên tòa, luật sư nói:
– Cái đánh Ngô càng đau, phạt đánh chàng chục roi.
Cai nhanh chóng xòe năm ngón tay, ngước nhìn cô giáo Li và thì thầm:
– Xin hãy xem xét lại, nó nên là về bạn!
Thầy cũng xòe năm ngón tay trái lên năm ngón tay phải và nói:
– Anh biết em phải… nhưng phải… bằng hai anh chứ!”
(SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr. 78-79)
Câu 1. Xác định thể loại của truyện dân gian trên.
Câu 2. Xác định mục đích mong muốn của văn bản.
Câu 3. Nhận xét về nhân vật người thầy thuốc trưởng trong truyện.
Câu 4. Qua văn bản trên, em rút ra bài học gì?
Câu trả lời:
Câu 1. Thể loại của các truyện dân gian trên là truyện cười.
Câu 2. Mục đích của văn bản là đưa ra tiếng cười và phê phán những kẻ làm quan tham nhũng, những kẻ tiếp tay cho quan lại tham nhũng.
Câu 3. Nhân vật chính là một viên quan tham lam. Anh ta không xét xử cho công minh, mà kiện đòi tiền là đúng.
Câu 4. Qua đọc văn bản trên, em rút ra bài học: Cần phải tỉnh táo, đặt niềm tin đúng chỗ.
Phân tích
Phân tích truyện cười “NHƯNG PHẢI LÀ HAI BẠN”
Truyện cười “Nhưng cũng phải bằng hai anh” là một câu chuyện không hề hài hước bắt nguồn từ sự mâu thuẫn trong cách xử lý vụ việc của luật sư. Quyền ở đây không phân xử đúng sai, hành vi, việc làm mà nó được quyết định bằng tiền. Vấn đề là cách tìm và phân biệt lẽ phải trong truyện vô cùng độc đáo. Cái, Ngô, chủ Lý là người hay vướng vào kiện tụng, tranh chấp. Chưa nói đến đúng sai thế nào, nhưng việc chuẩn bị và tranh tụng ở đây khá đặc biệt. Trong phiên tòa này, việc phá án diễn ra rất đơn giản: nhanh, gọn, nhẹ. Phán quyết của thẩm phán cũng rõ ràng, không mất nhiều thời gian, không bắt buộc hai bên phải thanh minh hay giải thích gì cả. Những ý kiến cho rằng thầy là một tài năng kiệt xuất hay đây là một vụ kiện đúng sai trắng đen không thể rõ ràng hơn. là một vụ kiện trắng đen phải trái không thể rõ ràng hơn.
Cai và thầy cũng có những cách giao tiếp, buôn bán rất độc đáo. Khi thầy xử lý quyền về Ngô, Cải lập tức phản ứng bằng cách giơ tay nói: “Xin xem lại quyền thuộc về tôi”. Đây là một cách đòi công lý không thể tinh tế và tế nhị hơn. Ý định của Cải đã rõ ràng, hãy nhớ lấy 5 đồng mà Cải đã đưa cho tôi trước đây. Thầy Lý cũng láu cá không kém, nhanh nhảu chắp tay đáp: “Tao biết mày nói đúng nhưng phải bằng hai mày” nghĩa là Ngô cho Cải gấp đôi 10 đồng. Cả Cai và giáo viên giao tiếp theo một cách rất đặc biệt, đó là sử dụng tay của họ. Họ không khiêu vũ gì cả, mà chỉ đơn giản là giơ nó lên để giải thích điều gì phù hợp với họ. Đây là một cách giao tiếp rất khéo léo, tinh tế mà nếu không thì sẽ không được chú ý trong trường hợp của họ. Không phụ lòng mong đợi, thầy hiểu ngay và trả lời theo cách này. Cách nói của thầy một lần nữa chứng tỏ sự gian xảo, xảo quyệt của thầy. Tôi công nhận Cai đúng, không nói Cải sai, chỉ là cái đúng của Cải kém hơn cái đúng của Ngô mà thôi. Chính vì thế ông phải đối phó với Ngô. Anh ta nhận tiền từ cả hai người họ, và được biết đến là người công bằng. Còn Cải thì “tút tút”, mất tiền mà vẫn bị ăn đòn.
Ngôn ngữ, cử chỉ được Cai và thầy Lí phối hợp rất ăn ý, nhuần nhuyễn, nhuần nhuyễn trong suốt quá trình xử án. Họ đã chứng minh một điều rằng, trước công lý, ai có nhiều tiền nhất sẽ thắng. Nó sẽ không ở đây nếu anh ta không có tiền, có rất nhiều tiền. Đây là một câu chuyện ngụ ngôn đặc biệt, mà ngày nay người ta vẫn còn nhắc đến khi nói về các phong tục quan chức và hối lộ. Đằng sau những tiếng cười thư giãn cũng là những vấn đề triết học đáng suy ngẫm. Các quan, các bậc cha mẹ dân, không quan tâm đến những bất công, mâu thuẫn mà chỉ quan tâm đến đồng tiền, ai cho nhiều tiền hơn thì xử người đó. Họ đánh giá dựa trên những gì họ nhận được. Còn Cái và Ngô, về mặt xã hội, họ là những nông dân nghèo. Họ là nạn nhân của thói tham ô, hách dịch của bọn quan lại. Nếu họ không có tiền để trả, chắc chắn họ sẽ không có được điều đúng đắn ngay cả khi điều đúng đắn là của họ. Vì vậy, khi có chuyện oan khuất, kiện tụng, điều đầu tiên họ cần là tiền để nộp cho quan. Nhưng mặt khác, Cái và Ngô mới là người chủ động tạo ra điều ác. Họ đã khởi xướng và tiếp tay cho hành vi tham ô, lừa đảo của quan lại. Dù không có tiền nhưng họ vẫn dám tìm đến quan, muốn mua chuộc quan để giành quyền cho mình. Nếu họ không làm như vậy thì luật gia không có cơ sở nào để phán xét một cách trắng trợn như vậy. Nếu họ không nộp tiền, có lẽ luật sư sẽ phải xem xét kỹ lưỡng để đưa ra những quyết định đúng đắn và như vậy cuối cùng công lý sẽ được phơi bày. đúng và như vậy cuối cùng công lý sẽ được tiết lộ.
Truyện “Nhưng nó phải bằng hai em” là câu chuyện phản ánh hiện thực khá buồn của xã hội cũ. Nơi những ông bố bà mẹ lộng hành và công lý nằm ở đồng tiền. Vấn đề này cũng xuất hiện nhiều trong các tác phẩm văn học xưa, nhưng để tiếp nhận nó một cách hài hước, dễ hiểu mà vẫn sâu sắc, chúng ta phải tìm đến truyện ngụ ngôn. Tác phẩm vừa mang tính giải trí nhưng sâu sắc, thâm thúy giúp người đọc thấy được bản chất của vấn đề, bi kịch trong hài kịch của xã hội.
Xem thêm sơ đồ tư duy các bài văn, bài văn lớp 10 hay, chi tiết:
Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học