Đề bài: Nghị luận về bài thơ Tự Tình 2 của Hồ Xuân Hương
Hồ Xuân Hương là một hiện tượng lạ và độc đáo trong nền văn học Việt Nam, những bài thơ viết về phụ nữ của bà rất lạ và táo bạo, thể hiện những khát khao rất nhân văn của con người. Bài thơ Tự Tình II đã bày tỏ nỗi lòng của người phụ nữ trong cảnh lấy chồng chung, đồng thời cũng thể hiện khát vọng bứt phá, tự do rất mãnh liệt.
Bài thơ mở đầu bằng một lời tâm sự sầu muộn:
Đêm khuya có tiếng trống gác
Trơ mặt hồng với nước non.
Trong đêm thanh tĩnh, không gian càng tĩnh lặng, nỗi khắc khoải chờ chồng về càng trỗi dậy mạnh mẽ. Nhưng càng mong lại càng thấy không. Tiếng trống như hối thúc, như làm cho nỗi buồn, sự lo lắng thêm sâu. Đồng thời, tiếng trống ấy cũng là lời thông báo tâm trạng của người phụ nữ. Một người phụ nữ lo lắng và hoảng loạn. Tâm trạng cô đơn ấy được Hồ Xuân Hương khắc họa rõ nét chỉ qua một chữ “trơ”. Intro bị đảo ngược lên đầu câu, trơ ra ở đây là cảm giác lẻ loi, lẻ loi, cô gái ấy buồn tủi tủi thẹn với “mặt đỏ” của trời nước. Không những thế, khuôn mặt hồng hào kết hợp với chữ càng khiến nó trở nên rẻ rúng, mỉa mai và đáng thương. Người đàn bà cô đơn lặng lẽ đếm thời gian trôi và ý thức rõ hơn về nỗi bất hạnh, tủi nhục, tủi hổ của mình.
Vậy, họ phải làm sao, làm thế nào để thoát khỏi nỗi sầu muộn tột cùng đó. Có lẽ cách đơn giản nhất là tìm đến men rượu, giúp người ta quên đi thực tại phũ phàng:
Chén rượu đưa hương say về tỉnh
Trăng lưỡi liềm chưa tròn.
Nhưng thực tế trớ trêu hơn, tìm đến rượu tưởng say, tưởng quên nhưng đàn bà càng uống càng tỉnh, càng thấy mình cô đơn. Đau đớn hơn nàng nhìn vầng trăng đã đi, nghĩ đến thân phận đã trưởng thành mà hạnh phúc vẫn chưa trọn vẹn, nhân duyên vẫn “dở dang”. Hoàn cảnh của Hồ Xuân Hương không phải là một hiện tượng đã biết, ta nhìn Kiều với một nỗi niềm tương tự: “Khi tỉnh rượu cuối mùa/ Giật mình lại thấy thương thân” (Truyện Kiều – Nguyễn Du).
Đôi mắt Hồ Xuân Hương tiếp tục nhìn ra thế giới bên ngoài, có lẽ bài viết đang tìm sự chia sẻ, muốn bày tỏ cảm xúc của mình:
Xiên đất rêu thành cụm
Đập nát chân mây đá
Hai động từ “xiên” và “xỏ” được đảo ngữ ở đầu câu nhằm nhấn mạnh trạng thái, sự thay đổi của tính chất nhưng đây cũng chính là tâm trạng của con người. Thiên nhiên còn mang trong mình nỗi oán hận của con người, ngọn cỏ không mềm mại mà xiên mạnh ngang mặt đất; hòn đá cũng tự mài giũa, trở nên mạnh mẽ hơn để chọc thủng đám mây. Tất cả chúng sinh đều phấn đấu, gồng mình vươn lên không chấp trước những trở ngại để vươn tới ánh sáng, vươn tới hạnh phúc. Đoạn thơ phản ánh nỗi uất hận đến tận cùng của Hồ Xuân Hương nhưng đồng thời cũng thể hiện sự phản kháng, khát vọng bứt phá, khước từ những luật lệ phong kiến hà khắc để được sống và có một hạnh phúc thực sự cho mình. . Đoạn thơ thể hiện cá tính mạnh mẽ, táo bạo của Hồ Xuân Hương.
Khép lại bài thơ, Hồ Xuân Hương viết:
Chán xuân rồi lại xuân
Một mảnh tình sẻ chia bé nhỏ.
Đọc hai câu thơ này ta cảm nhận rõ nỗi buồn chán tột cùng của Hồ Xuân Hương. Vậy cô ấy buồn vì điều gì? Nỗi chán nản của cô là “xuân đi xuân lại”, nghĩa là thời gian trôi qua, xuân nối tiếp xuân, cũng có nghĩa là tuổi trẻ đã qua mà hạnh phúc của người con gái thì chưa đạt được. trọn vẹn, niềm khao khát hạnh phúc dường như bị thời gian đẩy đi xa dần. Câu thơ cuối ngắt nhịp 2/2/3 cho thấy tình cảm vốn dĩ mong manh, người con gái bé nhỏ này bị chia năm sẻ bảy, chỉ còn lại đứa con nhỏ. Lời thơ đầy ngao ngán, ngậm ngùi, phẫn uất, tiếc nuối. Bởi thế mà có lúc quá uất ức, Hồ Xuân Hương đã lớn tiếng nguyền rủa đời chồng chung: “Chém cha đời chồng chung/ Kẻ đắp chăn, kẻ lạnh lùng”. Hạnh phúc bao giờ cũng nhỏ bé như tấm chăn hẹp với khát vọng yêu thương lớn lao của con người.
Đoạn thơ thể hiện tài năng nghệ thuật độc đáo của nữ thi sĩ, đó là nghệ thuật dùng từ láy, động từ mạnh (xiên, đâm), đảo ngữ, dùng từ mới lạ, độc đáo. ). Ngoài ra, nghệ thuật xây dựng hình ảnh đặc sắc cũng đã góp phần tạo nên thành công cho tác phẩm.
Qua bài thơ, người đọc cảm nhận được rõ hơn tâm trạng xót xa, phẫn uất của Hồ Xuân Hương cho số phận hẩm hiu của mình. Đồng thời nó cũng thể hiện khát vọng thoát ly mãnh liệt và nhu cầu mãnh liệt về hạnh phúc hôn nhân của nàng. Thơ Hồ Xuân Hương cũng là tiếng nói của nhiều người phụ nữ trong xã hội cũ.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
viet-bai-lam-van-so-3.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác